De  nieuwste Bijbelvertaling  van 2021: de meest gebruikte Nederlandse

bijbelvertaling komt nu beschikbaar in een nog beter afgewogen versie.  

Na bijna 17 jaar verschijnt de NBV21  op DV 13 oktober 2021. Het is een revisie van de Nieuwe Bijbelvertaling uit 2004. Hiermee wordt een vertaalproject van ruim 30 jaar afgerond. De gereviseerde bijbelvertaling is aangekondigd onder de naam NBV21. Door deze naamgeving plaatst het Nederlands Bijbelgenootschap de vertaling in een brede en wereldwijde traditie van Bijbelvertalingen en hun revisies. Zo is er de Spaanse Reina Valera 60, en de Franse Bible Segond 21.

Vertalen, en zeker het vertalen van een heilige tekst als de Bijbel, is meer dan het omzetten van woorden naar een andere taal. Het vertolken van alle registers van de brontekst en het écht laten klinken van de unieke kenmerken van de oorspronkelijke tekst, vergen een grote kennis van zowel de taal waaruit je vertaalt als de taal waarnaar je vertaalt. Voor de NBV 2021 is ernaar gestreefd om de brontekst getrouw te weerspiegelen in natuurlijk Nederlands.

Waarom een revisie?

De Nieuwe Bijbelvertaling werd in 2004 geïntroduceerd en werd al snel dé standaardbijbel in veel kerken uit zowel de protestantse als de Katholieke traditie. (Zowel de Katholieke Bijbelstichting alle het Vlaams Bijbelgenootschap waren mede initiatiefnemers van de NBV 2004).

Bij verschijnen in 2004 was al direct voorzien dat dit niet de eindversie zou zijn. Het NBG gaf de vertaling vrij ‘ter beproeving’. Er kwam een stroom van positieve en kritische reacties op gang. Individuele lezers en ook kerkgenootschappen en theologen gaven verbetersuggesties. Deze suggesties alsmede nieuwe wetenschappelijke inzichten zijn nu verwerkt in deze nieuwe, nog meer gebalanceerde editie als de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021

Wat is een revisie?

Reviseren is een proces van opnieuw bekijken, controleren, heroverwegen. Het is een samenspel van drie aspecten:  er wordt opnieuw gekeken naar een soepele vertaling van de brontekst. Maar een revisie is meer: hij borduurt voort op een vertaling die er al ligt. Een ander aspect is dat de lezer er bij betrokken is geraakt in de vorm van duizenden reacties.

Wat is er anders in de NBV21?

De veranderingen zijn ingegeven door de volgende soorten verbeteringen:
1. verbetering van vertaalfouten en andere vergissingen. Het gaat hier om een beperkt aantal gevallen waar woorden per abuis zijn toegevoegd of een verkeerde plek in de zin hebben gekregen.
2. Taalkundige verbeteringen. Hierbij moet worden gedacht aan onterechte komma’s, contaminaties en foutieve samentrekkingen
3. Wetenschappelijke voortgang is verwerkt. In de afgelopen 16 jaar verschenen nieuwe wetenschappelijke edities van bronteksten die soms nieuw licht wierpen op bepaalde betekenissen van woorden. Ook hebben vertalers de beschikking gekregen over nieuwe (edities van) hulpmiddelen zoals handboeken en commentaren die in het afgelopen decennium zijn verschenen.

Deze 3 punten zorgen al voor een forse verbeterslag. Toch is dit niet alles. De kern van de revisie is een lichte bijsturing over de hele breedte. Veel besproken is de herinvoering van de zogeheten eerbiedskapitalen of eerbiedshoofdletters. Verwijswoorden naar God, Jezus en de heilige Geest worden in de NBV21 weer met een hoofdletter geschreven. Overigens gaat het hier om een beperkte uitvoering van de eerbiedshoofdletter. Persoonlijke voornaamwoorden krijgen een hoofdletter, bezittelijke of wederkerende voornaamwoorden niet.

Het wordt dus weer:
...de duisternis noemde Hij nacht (Genesis 1:4)
Ontwaak ik, dan ben ik nog bij U (Psalm139:18)

Maar het blijft:
Groot is zijn heerschappij (Jesaja 9:6)
… samen met Hem en zijn leerlingen… (Matteüs 9:10)

Een ander punt dat zijn beslag krijgt in de revisie zijn vragen over vrijheden die de vertalers zich hebben veroorloofd bij de editie van 2004. de vele reacties van lezers klinkt de vraag door of de NBV niet iets té vrij is vertaald, te makkelijk tegen de gebruikelijke uitleg in gaat en of bepaalde motiefwoorden niet te makkelijk zijn vervangen. NBG erkent met de voorgenomen wijzigingen dat deze reacties in een aantal gevallen terecht was.

Het revisieproces

Al deze feedback (meer dan 20.000 opmerkingen) is geëvalueerd. 3 jaar is gewerkt aan het wegen en verwerken van alle opmerkingen. Dit heeft geleid dot meer dan 12.000 aanpassingen in de gehele vertaling.
Hierbij is men omzichtig te werk gegaan. Je kunt een dergelijke operatie niet aanpakken door van opmerking naar opmerking te springen en links en rechts dingen aan te passen. Er is, net als bij de NBV 2004,  gewerkt met een set van uitgangspunten. Er is gewerkt in teams van steeds een brontaalkenner en een neerlandicus. De volgende uitgangspunten waren leidend:

1. het vergroten van de consistentie moet leiden tot een hechter bouwwerk
2. Het bevorderen van motiefwerking door slimme concordantie
3. Geen stokpaardjes maar uitgaan van een breed wetenschappelijk draagvlak
4. Niet te veel invullen

NBV21: een nieuw begin

Met de NBV21 wordt een lang proces van vertalen, beproeven en verbeteren afgerond. Vanaf de aanvang van het vertaalproces in 1993 is via verschillende (deel)edities toegewerkt naar het meest afgewogen en aangescherpte resultaat van het oorspronkelijke plan uit 1993.

Lees de eerste teksten uit de NBV21.
(copyright Nederlands Bijbelgenootschap Haarlem, 2021)

De NBV21 is verschenen op 13 oktober 2021 in 14 verschillende uitvoeringen. Naast standaardedities en trouwbijbels zal ook een kanselbijbel verschijnen. Bij Singel Uitgeverijen verschijnen 2 edities voor de lezer die vanuit culturele interesse de Bijbel in de NBV21 vertaling wil lezen: een literaire editie verschijnt bij Querido facto en een kunst editie met werk van zeventiende-eeuwse meesters verschijnt bij Atheneum. Op langere termijn kan ook een studiebijbel worden verwacht. Bij Schuilplaatsboeken.nl volgen we voor u deze ontwikkelingen op de voet en verwerken we alle nieuwe informatie op onze pagina's. Wilt u ook steeds op de hoogte worden gehouden? Abonneer u dan op de Schuilplaats Post.